Το αρχαίο θέατρο της Εφέσου.

Το αρχαίο θέατρο της Εφέσου.

Είναι το μεγαλύτερο θέατρο της Μικράς Ασίας και ταυτόχρονα ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα του αρχαίου κόσμου, με χωρητικότητα 25.000 περίπου θεατών. Διαμορφώνεται στην πλαγιά του όρους Πίον (Panayır Dağ) . Η αρχική κατασκευή του θεάτρου της Εφέσου τοποθετείται πιθανόν μετά το 133 π.Χ. και την ανάδειξη της πόλης σε κεντρικό λιμάνι της επαρχίας της Ασίας. Το ελληνιστικό θέατρο διέθετε κοίλον και ορχήστρα σε σχήμα πετάλου με διάμετρο 24,66 μ., η οποία περιβαλλόταν από αγωγό συγκέντρωσης ομβρίων υδάτων. Στους Αυτοκρατορικούς χρόνους, πιο συγκεκριμένα κατά τον 1ο αι. μ.Χ. έγινε ριζική ανακαίνιση του θεατρικού οικοδομήματος σύμφωνα με το ρωμαϊκό τύπο. Το θέατρο της Εφέσου χρησιμοποιήθηκε για θεατρικές παραστάσεις, συναθροίσεις πολιτικού χαρακτήρα και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Στις εγκαταστάσεις του φιλοξενούνταν θεατρικά και καλλιτεχνικά δρώμενα, πολιτικές συγκεντρώσεις, λατρευτικές εορταστικές τελετές, μουσικοί και αθλητικοί αγώνες. Κατά τους Ύστερους Αυτοκρατορικούς, μετατράπηκε σε αρένα για θεάματα μαζικότερου χαρακτήρα, όπως μονομαχίες και θηριομαχίες. Η αρχαία Έφεσος (ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος) κατά την αρχαιότητα ήταν πολύ πλησίον της θάλασσας, λεγόμενη μάλιστα και "θαλασσοθέα", πλην όμως οι συνεχείς προσχώσεις του ποταμού Καΰστρου ανάγκαζε τους κατοίκους κατά μακρά διαστήματα να μετακινούν τους οικισμούς του δυτικότερα. Παρά ταύτα η αρχαία πόλη οικοδομήθηκε στις χαμηλές πλαγιές των λόφων Κορησός και Πρίων οπού στη συνέχεια αυτών εκτεινόταν η εύφορη πεδιάδα της Εφέσου το λεγόμενο Εφέσιο πεδίο. Ο ναός της Εφεσίας Αρτέμιδος βρισκόταν ακριβώς στη πεδιάδα αυτή απέχοντας 1 μίλι (δέκα στάδια) από την πόλη. Η δε γονιμότητα της πεδιάδας της Εφέσου καθώς και η θέση της πόλης της Θαλασσοθέας σε κομβικό σημείο της φυσικής οδού επικοινωνίας της θάλασσας του Αιγαίου με την Μικρασιατική ενδοχώρα συνέβαλαν κατά μέγιστο λόγο στην ακμή της πόλης.