Καλό μήνα... Σεπτέμβριο

Ας μου πει κάποιος καλό μήνα και ας το εννοεί!

Ο Σεπτέμβριος, ή Σεπτέμβρης, ή Σταυρίτεν (ποντιακά), είναι ο ένατος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και πρώτος μήνας του Φθινοπώρου. Περιλαμβάνει 30 ημέρες. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο 7ος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου εξ ου και η ονομασία του. Στη Βυζαντινή περίοδο ο Σεπτέμβριος ήταν ο πρώτος μήνας του επίσημου ημερολογιακού έτους, όπου η 1η Σεπτεμβρίου ήταν η αρχή της Ινδίκτου οπότε και αρχίζει το εκκλησιαστικό έτος που ακολουθεί μέχρι σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία. Η 1η Σεπτεμβρίου είναι η πρώτη μέρα του έτους αυτού, γι’ αυτό και στα ημερολόγια θα την δείτε να αναφέρεται ως «Αρχή της Ινδίκτου». Για τους προγόνους μας όμως, ο Σεπτέμβριος είχε ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αφού θεωρούνταν ο πρώτος μήνας του έτους και η 1η Σεπτεμβρίου εορταζόταν ως πρωτοχρονιά. Από το γεγονός αυτό, πηγάζουν διάφορα έθιμα, ορισμένα εκ των οποίων έχουν επιβιώσει ως τις μέρες μας. Ένα από τα έθιμα αυτά ήταν το κρέμασμα καρπών και κλαδιών ροδιάς σε διάφορα σημεία του σπιτιού. Το σπάσιμο των ροδιών, όπως και στις μέρες μας, θεωρούνταν φορέας τύχης και ευτυχίας προς όλα τα μέλη της οικογένειας. Ένα άλλο έθιμο του Σεπτέμβρη ήταν το ράντισμα των σπιτιών, των καλλιεργειών και των ζώων με νερό που έπαιρνε από το πηγάδι ή την βρύση η μητέρα της οικογένειας, την πρώτη του μηνός, πριν ανατείλει ο ήλιος. Από το νερό αυτό έπιναν και οι άνθρωποι, θεωρώντας ότι έτσι θα είχαν υγεία και θα γλύτωναν από τον χάρο, ο οποίος εκείνη την ημέρα σημειώνει (κατά το έθιμο) όσους θα πάρει την χρονιά εκείνη. Για τον λόγο αυτό, σε ορισμένες περιοχές, ονομάζουν αυτό το νερό «αθάνατο νερό».

Τον Σεπτέμβρη εορτάζουμε δύο μεγάλες Χριστιανικές γιορτές. Η 8η Σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένη από την εκκλησία μας, στα γενέθλια της Παναγίας. Στις εκκλησίες όλης της χώρας τελείται Θεία Λειτουργία, ενώ σε πολλές από αυτές, ακολουθεί περιφορά της εικόνας και πανηγύρι. Σε κάποια Ελληνικά χωριά, την ημέρα εκείνη, οι Χριστιανοί πηγαίνουν στην εκκλησία σταφύλια για να τα ευλογήσει ο ιερέας. Η δεύτερη μεγάλη Χριστιανική εορτή του Σεπτεμβρίου είναι η μέρα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στις 14 του μηνός. Την ημέρα αυτή, εορτάζουμε την μνήμη της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη. Στις εκκλησίες μοιράζονται κλωνάρια βασιλικού, επειδή κατά την παράδοση είχαν φυτρώσει βασιλικοί στο σημείο που βρέθηκε ο σταυρός του Ιησού Χριστού. Τα κλωνάρια αυτά του βασιλικού ονομάζονται Σταυρολούλουδα και φυλάγονται στα εικονοστάσια των σπιτιών. Την ημέρα αυτή οι Χριστιανοί νηστεύουν και απέχουν, όσοι τηρούν το έθιμο, από κάθε χειρονακτική εργασία. ΠΗΓΗ:tampouloukia.gr

Η δίκαιη κούπα του Πυθαγόρα!

Η «κούπα του Πυθαγόρα» ή η «δίκαιη κούπα» είναι είναι μια ανακάλυψη του Πυθαγόρα για να πίνει με μέτρο το κρασί του αλλά και για να σερβίρει τους μαθητές του, υπερτονίζοντας την έννοια του μέτρου και των ορίων. Η ιδέα του Πυθαγόρα ήταν απλή: Έπρεπε να περιοριστεί η απληστία στο ποτό! Πώς θα γινόταν αυτό; Το πήλινο ποτήρι αδειάζει κατά έναν «μαγικό» τρόπο όταν εκείνος που το κρατάει αποδειχτεί… πλεονέκτης και το γεμίσει περισσότερο απ’ όσο πρέπει. Στην κούπα υπάρχει χαραγμένο ένα όριο, μια γραμμή. Αν το υγρό που περιέχει δεν υπερβεί τη γραμμή αυτή, ο πότης απολαμβάνει το κρασί του. Εάν, όμως, ξεπεράσει τη γραμμή του ορίου, τότε η κούπα αδειάχει και το κρασί χύνεται από τη βάση. Αδειάζει όλη η κούπα, όχι μόνο η επιπλέον ποσότητα. Πώς όμως γίνεται αυτό; Στο κέντρο της κούπας βρίσκεται μια στήλη τοποθετημένη ακριβώς πάνω από έναν σωλήνα που οδηγεί στο κάτω μέρος της. Ενώ η κούπα γεμίζει, η στάθμη του κρασιού ανεβαίνει και στο εσωτερικό της κεντρικής στήλης, ακολουθώντας το νόμο του Pascal για τα συγκοινωνούντα δοχεία. Όσο η στάθμη του κρασιού δεν ξεπερνά τη γραμμή που είναι χαραγμένη στο εσωτερικό της κούπας «δεν τρέχει τίποτα». Μόλις όμως το υγρό υπερβεί τη γραμμή-όριο τότε αρχίζει να ρέει μέσω του εσωτερικού σωλήνα από τη βάση της κούπας. Τα μόρια του υγρού παρασύρουν το ένα το άλλο με αποτέλεσμα, ωε δια μαγείας, η κούπα να αδειάζει παντελώς! Αυτό, πέρα από μια απλή εφαρμογή της υδραυλικής, αποτελεί και έναν τρόπο διδαχής: Όταν το όριο ξεπερνιέται (ύβρις) δεν χάνονται μόνον όσα έχουν ξεπεράσει το όριο αλλά και όλα τα προηγούμενα που είχαν αποκτηθεί (νέμεσις). Το άριστο οφείλουμε να το απολαμβάνουμε με μέτρο, σαν τον οίνο που ήδη έχουμε στην κούπα μας, αντλώντας τη μέγιστη ωφέλεια χωρίς να επιζητούμε παραπάνω! Εκπληκτικό! ΠΗΓΗ:perierga.gr

Τοξότης Α: Η μαύρη τρύπα που εκτοξεύει μακριά υλικά αντί να τα καταβροχθίζει

Ο Τοξότης Α*, η μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας, αποδεικνύεται τελικά μάλλον επιλεκτικός στο… φαγητό.

Ερευνητές ανακάλυψαν ότι δεν «καταβροχθίζει» υλικά με τον ρυθμό που θα αναμενόταν αλλά αντιθέτως τα «φτύνει» εκτοξεύοντάς τα, μάλλον επειδή είναι πολύ καυτά. Η ανακάλυψη, η οποία εξηγεί γιατί η «δική μας» μαύρη τρύπα έχει τόσο χαμηλή ακτινοβολία σε σχέση με άλλες, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των μελανών οπών από τους επιστήμονες. Υποδηλώνει επίσης ότι ίσως αυτή η συμπεριφορά του Τοξότη Α* εμποδίζει τη γέννηση νέων άστρων στο κέντρο του Γαλαξία. «Ακατάδεκτη» μαύρη τρύπα Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν στο κέντρο τους μεγάλες μαύρες τρύπες, με μάζα ίση με αυτή εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ήλιων. Πολλές από αυτές τις μελανές οπές φαίνονται να καταπίνουν μανιωδώς υλικά από το περιβάλλον τους παράγοντας τις φωτεινές πηγές που είναι γνωστές ως κβάζαρ. Ο Τοξότης Α* ωστόσο, ο οποίος απέχει 26.000 έτη φωτός από τη Γη και έχει μάζα περίπου 4 εκατ. ήλιους, δεν είναι τόσο φωτεινός ούτε, όπως αποδεικνύεται, τόσο αδηφάγος. Αναλύοντας τις απεικονίσεις του τηλεσκοπίου ακτίνων Χ CHANDRA της NASA ομάδα αστρονόμων παρατήρησε ότι λιγότερο από το 1% των αερίων που εισέρχονται στο βαρυτικό πεδίο του Τοξότη Α* φθάνει στον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας – το «σημείο χωρίς επιστροφή» από όπου τίποτε πλέον δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτήν. Η υπόλοιπη, συντριπτική πλειονότητα των αερίων απωθείται και εκτοξεύεται μακριά προτού φθάσει στον ορίζοντα γεγονότων (και αποκτήσει μεγάλη φωτεινότητα) με αποτέλεσμα τη χαμηλή ακτινοβολία του Τοξότη Α*. Υπερβολικά «καυτό» γεύμα Για να φθάσουν στον ορίζοντα γεγονότων μιας μαύρης τρύπας – και να καταβροχθιστούν από αυτήν – τα υλικά δεν θα πρέπει να έχουν υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες. Εν αντιθέσει με τις «αχόρταγες» μαύρες τρύπες που παράγουν κβάζαρ οι οποίες περιβάλλονται από σχετικά ψυχρότερα (γύρω στο 1 εκατ. βαθμούς Κελσίου) και πυκνότερα αέρια, ο Τοξότης Α* περιβάλλεται από υπερβολικά καυτά (πάνω από 3 εκατ. βαθμούς Κελσίου) και αραιά αέρια, γι’ αυτό και δυσκολεύεται να τα «καταπιεί». Οι ερευνητές θεωρούν ότι τα απωθεί ώστε να χάσουν σε έναν βαθμό τη θερμότητα και την ορμή τους και να μπορέσει έτσι να απορροφήσει ένα τμημα τους εξασφαλίζοντας το «γεύμα» του. «Το μεγαλύτερο μέρος των αερίων πρέπει να απωθηθεί έτσι ώστε μια μικρή ποσότητα από αυτά να μπορεί να φθάσει ως τη μαύρη τρύπα» εξήγησε σε δελτίο Τύπου ο Φενγκ Γιουάν του Αστεροσκοπείου της Σανγκάης στην Κίνα, εκ των συγγραφέων της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science». «Αντίθετα με ό,τι νομίζουν ορισμένοι, οι μαύρες τρύπες δεν καταβροχθίζουν οτιδήποτε έλκεται προς το μέρος τους. Ο Τοξότης Α* μάλλον διαπιστώνει ότι μεγάλο μέρος του φαγητού του δεν καταπίνεται εύκολα». Παράθυρο στη γειτονιά μας Η γειτονική μας ανακάλυψη θεωρείται ότι προσφέρει ένα νέο «παράθυρο» για την κατανόηση των μελανών οπών. «Πιστεύουμε ότι οι περισσότεροι μεγάλοι γαλαξίες έχουν μια μεγάλης μάζας μαύρη τρύπα στο κέντρο τους, βρίσκονται όμως υπερβολικά μακριά ώστε να μπορέσουμε να μελετήσουμε πώς η ύλη κινείται γύρω από αυτές» εξήγησε ο Ντάνιελ Γουάνγκ του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στο Αμχερστ, επικεφαλής της μελέτης. «Ο Τοξότης Α* είναι μια από τιε ελάχιστες μαύρες τρύπες που έχουμε αρκετά κοντά μας ώστε να μπορέσουμε να παρατηρήσουμε αυτές τις διαδικασίες». Ο δρ Γουάνγκ πρόσθεσε επίσης ότι τα υπερβολικά καυτά αέρια που εκτοξεύονται από τη μαύρη τρύπα ενδέχεται να θερμαίνουν περισσότερο άλλα νέφη αερίων που βρίσκονται κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας, εμποδίζοντας τη γέννηση νέων άστρων. «Κάτι τέτοιοι θα έχει επίδραση στην εξέλιξη του Γαλαξία» τόνισε ο επιστήμονας. ΠΗΓΗ:tovima.gr

37 βυζαντινά πλοία ανέλκυσαν από το λιμάνι της Πόλης

ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

Εκτελούνται μεταφορές βυζαντινών ευρημάτων όχι μόνο για το Μετρό Θεσσαλονίκης, αλλά και για το Μετρό της Κωνσταντινούπολης. Μεταφέρθηκαν από το Γενί Καπί, όπου έχουν βρεθεί εδώ και οκτώ χρόνια, τα 37 βυθισμένα πλοία στο πάλαι ποτέ λιμάνι του Θεοδοσίου, απ' όπου περνάει η νέα σιδηροδρομική γραμμή. «Το παλαιότερο βυθισμένο πλοίο που βρέθηκε είναι περίπου 1.500 ετών, ενώ όλα έχουν υποστεί φθορές από τις δυνάμεις της φύσης» είπε ο επικεφαλής του Τμήματος Ναυτικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και του σχετικού περί βυθισμένων πλοίων προγράμματος του Γενί Καπί, Ουφούκ Κοτζαμπάς, ανακοινώνοντας την ολοκλήρωση των ερευνών στη θέση αυτή, προκειμένου να συνεχιστεί η εργολαβία. Για την αποκατάσταση των βυζαντινών πλοίων, που είναι πλέον και το ζητούμενο, γιατί δεν έχουν βρεθεί πουθενά τόσα πολλά μαζί, ανέφερε πως «θα είναι μια ευαίσθητη και μακροχρόνια διαδικασία. Τα πλοία θα ενισχυθούν, με χημικές ουσίες, και θα μπορούν να φιλοξενούν τους επισκέπτες τους». Εξέφρασε επίσης την πεποίθηση ότι «η ανεκτίμητη αυτή συλλογή που τράβηξε την προσοχή τόσο της κοινής γνώμης όσο και του επιστημονικού κόσμου κατά την ανασκαφή αναμένεται να ενισχύσει πολύ τον πολιτιστικό τουρισμό της Τουρκίας». Σε αυτή την ανασκαφή, που ήταν μία από τις μεγαλύτερες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, έχουν βρεθεί εκτός των πλοίων 10.000 αντικείμενα, καθώς ήταν ένα από τα σπουδαιότερα λιμάνια της πρωτεύουσας του Βυζαντίου. Το αρχαιολογικό αυτό σύνολο συνιστά τη μεγαλύτερη συλλογή μεσαιωνικής ναυσιπλοΐας στον κόσμο. Οι μελέτες για το πολύτιμο αυτό ανασκαφικό υλικό βρίσκονται σε εξέλιξη είπε ο κ. Κοτζαμπάς, επισημαίνοντας ότι τα ευρήματα στο Γενί Καπί έχουν εμπνεύσει άλλα συναφή προγράμματα, όπως το «LIMEN: πολιτιστικά λιμάνια από το Αιγαίο στη Μαύρη Θάλασσα», το οποίο στοχεύει να δημιουργήσει έναν κατάλογο αντικειμένων πολιτισμού σε πολλές παράκτιες πόλεις του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας. Το κέντρο των επιστημονικών εργασιών που παρήχθησαν ήταν φυσικά η Κωνσταντινούπολη, ενώ ξεκίνησαν ήδη κάποια πιλοτικά έργα στην Πόλη για να προωθήσουν ένα δίκτυο πολιτιστικού τουρισμού που δημιουργείται. Το πρόγραμμα έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση με 1,2 εκατ. ευρώ και θα διαρκέσει δύο χρόνια. Ένα από τα έργα του προγράμματος θα είναι και η κατασκευή ενός πιστού αντιγράφου βυθισμένου πλοίου από αυτά που βρέθηκαν σε αυτή την ανασκαφή. Έχει επιλεγεί το σκάφος υπ. αριθμόν 12, γιατί είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα, σύμφωνα με την υπεύθυνη της ανακατασκευής του πλοίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ισίλ Οσαϊζάτ. «Το σκάφος αυτό είναι ένα είδος χρονοκάψουλας όπως το βρήκαμε, με όλο το φορτίο που μετέφερε. Αυτό το δεκάμετρο σκαρί θα ξανανοίξει πανιά στον Μαρμαρά ύστερα από περίπου 1.000 χρόνια». Η κατασκευή του υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί σε ένα εξάμηνο. Έχουν άλλωστε αναπτύξει εμπειρία στην κατασκευή αντιγράφων αρχαίων πλοίων μετά το πρώτο που κατασκεύασαν, το οποίο παρουσιάστηκε μαζί με το σχετικό βίντεο στην έκθεση που οργάνωσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Ντόλλης Γουλανδρή στο Μουσείο Σακίπ Σαπαντζί στον Βόσπορο με τίτλο «Κυκλάδες - δυτική Μικρά Ασία». Στην εκπληκτική αυτή έκθεση είχαμε δει το ακριβές αντίγραφο ενός προϊστορικού πλοίου όπως αυτό απεικονίζεται σε ένα τηγανόσχημο ελληνικό αγγείο. Το ξύλινο προϊστορικό σκαρί, με τα κατάλληλα φωτιστικά εφέ έμοιαζε να πλέει στα νερά του Αιγαίου. Είχε μήκος 14 μέτρων, και κατασκευάστηκε από το Ερευνητικό Κέντρο Ενάλιας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Άγκυρας στο πλαίσιο του «Προγράμματος επανεκκίνησης των κυκλαδικών πλοίων». Το «χτίσιμό» του έδειχνε ότι τα κυκλαδικά πλοία κατασκευάζονταν όπως και τα ιστιοπλοϊκά σήμερα, χωρίς συνδετικά υλικά και καρφιά. Εκμεταλλεύονταν την ιδιότητα του ξύλου να φουσκώνει όταν έρχεται σε επαφή με το νερό. Πηγή:Ν.Κοντράρου-Ρασσιά,Ελευθεροτυπία